Eurokody drugiej generacji

Eurokody drugiej generacji

Witam,

chcemy poruszyć temat aktualizacji Eurokodów i pytań, które za sobą pociąga. Wraz z publikacją nowej normy do żelbetu PN-EN 1992-1-1:2024-05 w wersji angielskiej na stronie PKN pojawiło się wiele wątpliwości i próśb o wyjaśnienie całej sytuacji. W związku z tym zebraliśmy w jednym miejscu wszystkie aktualne informacje, aby dać Wam pogląd na jakim etapie jesteśmy i jak proces wdrażania kolejnej generacji Eurokodów będzie przebiegał, także w kontekście implementacji do programu AxisVM.

Wraz z pojawianiem się nowych informacji, poniższy wątek będzie aktualizowany.


Joint Research Centre of the European Commission na licencji CC BY 4.0

Nowa generacja norm

Świadomość szybkiego rozwoju wiedzy o projektowaniu, za którym powinny nadążać standardy projektowania oraz idea ściślejszego ujednolicenia przepisów w poszczególnych krajach przyświeca pracom nad tworzeniem nowego zestawu norm, określanego jako ewolucja Eurokodów. Prace te są realizowane przez Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN) od 2015 r. Sam zakres przedsięwzięcia, zakładającego nowelizację wszystkich dotychczasowych 59 norm składających się na zestaw Eurokodów, jak również dodanie kilku zupełnie nowych norm, pozwala mówić o nim jako o kamieniu milowym dla branży konstrukcyjnej.

W myśl ramowego harmonogramu prac przyjętego przez CEN, opisanego w dokumencie Timeline for the evolution of the EN Eurocodes CEN/TC 250 N 3659 z dnia 21 września 2023, każda z nowo tworzonych norm pakietu Eurokodów jest przekazywana do poszczególnych krajowych komitetów normalizacyjnych po uzyskaniu aprobaty w formalnym głosowaniu na poziomie CEN, przejściu przez prace edytorskie w odpowiedniej jednostce CEN oraz po opracowaniu tłumaczeń przez komitety niemieckie i francuskie. Od tego momentu dalsze prace dla danej normy toczą się na poziomie krajowego komitetu normalizacyjnego (w Polsce jest to PKN), który zobowiązany jest opracować załącznik krajowy, zapewnia ewentualne tłumaczenie oraz – prowadząc suwerenną strategię publikacji i implementacji – dysponuje prawem do określenia terminu wejścia w życie normy, jak również terminu wycofania dotychczasowych norm, aczkolwiek - w ramach narzuconych ram czasowych:
30 września 2027 r. to ostateczny termin wprowadzenia nowych norm, 
30 marca 2028 r. to termin wycofania norm starych.
Jak widać, odpowiedzialność krajowych komitetów normalizacyjnych polega na wdrożeniu nowej generacji Eurokodów na szczeblu krajowym oraz działaniu mającym na celu uporządkowania stanu prawnego, w którym w użyciu docelowo pozostać mają jedynie Eurokody drugiej generacji. Dopuszczony jest natomiast pewien okres przejściowy, o czym świadczy termin wycofania starych norm późniejszy, niż termin wprowadzenia nowych norm.

Czy opublikowana nowa norma na stronie PKN jest obowiązująca?

Na stronie PKN-u publikowane są zestawienia ukazujące zaawansowanie prac nad 2. generacją (tutaj edycją) Eurokodów. Link do PDF z informacją z października 2023. Powyższy dokument nie uwzględniał jeszcze decyzji PKN-u o publikacji w dniu 17 maja 2024 nowej normy żelbetowej PN-EN 1992-1-1:2024-05 oraz wycofanie tego samego dnia normy PN-EN 1992-1-1:2008 wraz z załącznikami.

Zwrócić należy uwagę, że norma PN-EN 1992-1-1:2024-05 jak na razie opublikowana została w języku angielskim bez polskiego załącznika krajowego. Już pierwsza z tych cech uniemożliwia stosowanie tej normy zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity: Dz.U. 2022 poz. 1225). W wykazie polskich norm powołanych w rozporządzeniu (Załącznik nr 1), wymienia ono normy Eurokodów jako „stosowane do projektowania konstrukcji”, aczkolwiek z adnotacją: „zatwierdzone i opublikowane w języku polskim”. Brak załącznika krajowego zdaje się z kolei niezgodny z wymaganiami CEN. 

Powstaje zatem kolejne pytanie – w świetle wycofania normy PN-EN 1992-1-1:2008 – czy do czasu usunięcia powyższych braków (PKN ma przecież na to czas aż do 30 września 2027 r.) obowiązuje u nas jakakolwiek europejska norma do wymiarowania konstrukcji żelbetowych? Obawy rozwiewa komunikat Nr 7/2024 Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego z dnia 1 lipca 2024 r. (komunikaty ogłaszane są co miesiąc i można je odszukać na tej stronie) zawierający wykaz Polskich Norm oraz informacje o dopuszczeniu do stosowania w ocenie zgodności Polskich Norm wycofanych.
Dla  omawianej normy PN-EN 1992-1-1:2008 ogłoszenie to określa datę wycofania na dzień 17.05.2024, a jednocześnie jej aktualność w ocenie zgodności do dnia 31.03.2028.

Pomimo wycofania normy na stronie PKN, może ona mieć status aktualny w procedurach zgodności.

Powyższe wynika z faktu, że PKN stosuje zasadę aktualności tylko jednej normy o określonym numerze i tytule, a co za tym idzie, zatwierdzenie do publikacji nowej PN powoduje konieczność wycofania normy, która jest zastępowana. Jak widać, sam fakt opublikowania wybranych norm drugiej generacji przez PKN nie stanowi jeszcze o ich formalnym wejściu do użytku, a fakt wycofania odpowiadających im norm pierwszej generacji nie unieważnia ich.

Istotnym aspektem, rzutującym na praktyczną wartość nowo publikowanych norm, jest tutaj również idea Eurokodów jako spójnego zestawu norm, których poszczególne części odnoszą się wzajemnie do siebie i uzupełniają. Idei tej daje wyraz chociażby wspomniana adnotacja w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, którą przytaczamy tym razem w całości: 

Polskie Normy projektowania wprowadzające europejskie normy projektowania konstrukcji – Eurokody, zatwierdzone i opublikowane w języku polskim, są stosowane do projektowania konstrukcji, jeżeli obejmują one wszystkie niezbędne aspekty związane z zaprojektowaniem tej konstrukcji (stanowią kompletny zestaw norm umożliwiający projektowanie). Projektowanie każdego rodzaju konstrukcji wymaga stosowania PN-EN 1990 i PN-EN 1991.

Dyskusyjna pozostaje kwestia czy uzasadnione byłoby wybiórcze stosowanie poszczególnych norm drugiej generacji z pozostałymi normami z pierwszej generacji. Rozważnym zaleceniem wydaje się być wybór do stosowania norm pierwszej generacji – dopóki są one uznawane za aktualne i dopóki wszystkie normy Eurokodu drugiej generacji nie zostaną wprowadzone jako pełny pakiet.


Kiedy 2. edycja norm będzie dostępna w AxisVM?

W obliczu powyższych informacji i coraz większej liczby pytań, chcemy poinformować wszystkich bieżących i przyszłych użytkowników programu AxisVM, że od dłuższego czasu trwają już intensywne i szeroko zakrojone prace dostosowujące program do zapowiedzianej generacyjnej zmiany Eurokodów. Działania te mają na celu zapewnić nieprzerwaną zgodność programu z uwarunkowaniami prawnymi w poszczególnych krajach. Tym niemniej, w chwili publikacji niniejszego wpisu (lipiec 2024) jest zbyt wcześnie, aby podać konkretny termin ich wprowadzenia do programu. Wdrożenie nowej edycji norm projektowych z załącznikami krajowymi do programu planowane jest z wyprzedzeniem względem terminu ich ostatecznego wprowadzenia.

Co zmieni się w drugiej edycji Eurokodów?


Joint Research Centre of the European Commission na licencji CC BY 4.0

Liczba zmian jest ogromna. Oprócz zmian w istniejących już częściach EC pojawią się też zupełnie nowe. Jeżeli już dziś chcesz poznać wprowadzone zmiany, to koniecznie zapoznaj się z informacjami pochodzącymi z samego źródła. Zmiany wprowadzone do Eurokodów drugiej generacji względem poprzedniej zostały omówione na konferencji w Berlinie, która miała miejsce 24 maja 2023. Zapis z konferencji jak i dokumenty opisujące te zmiany są zebrane i przedstawione na stronie CEN.